مقدمه 

در صنایع مواد غذایی مخازن استیل زمانی که بحث خوردگی یا بهداشت و یا هر دو مطرح شود مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مخازن با توجه به نوع ساخت و تولید به سه گروه تک جداره، دو جداره و سه جداره طبقه‌بندی می‌شود که هر کدام ویژگی خاص و کاربردی متفاوت دارند. بعنوان مثال برای نگه داری یک سیال از مخزن استیل تک جداره، برای سیالتی که پایداری دما اهمیت دارد مخازن استیل دو جداره و برای عمل آوری یا پروسس محصولات لبنی مخزن استیل سه جداره کارایی دارد.

 موارد استفاده غذایی

لوله های انتقال مواد غذایی، آب نما، همزن، نردبان، دریچه بازدید، سیستم دیجیتال گرمایشی و سرمایشی و … از تجهیزات جانبی مخازن استیل هستند. مهمترین فاکتور به منظور طراحی و ساخت مخزن استیل تعیین حجم مخزن است. همچنین شکل مخزن با توجه به نوع کاربری آن متفاوت است. مخازن مورد استفاده در کارخانه‌های تولید مواد غذایی ۵۰۰ تا ۱۰۰۰۰ لیتر طرفیت دارند.

ویژگی مخازن با ورق استیل ۳۰۴

گرید ۳۰۴ استیل دارای حداقل ۱۸ درصد کروم، ۸ درصد نیکل و حداکثر ۰٫۰۸ درصد کربن است. این فولاد آستنیتی نگیر بوده و توسط عملیات حرارتی سخت نمی‌شود. استنلس استیل ۳۰۴ در برابر اکثر اسید ها، خوردگی و اکسیداسیون مقاوم است. بیش از ۵۰ درصد مصرف کل استنلس استیل دنیا مربوط به استیل ۳۰۴ می‌باشد. 

استیل ۳۰۴ در ساخت محفظه نگهداری اکثر مواد شیمیایی، رنگ های ارگانیک، محلول های استریلیزه کردن، طیف وسیعی از مواد شیمیایی غیر ارگانیک و مواد غذایی کاربرد دارد. همچنین این گرید به دلیل مقاومتی که در برابر اسیدهای موجود در گوشت، میوه، سبزیجات و شیر دارد در تولید یخچال، سینک ظرفشویی، اجاق گاز و … استفاده می‌شود.

مخازن استیل ساخته شده با ورق استیل ۳۰۴، برای تجهیزات لبنی گزینه‌ی بسیار مناسبی می‌باشد. لازم به ذکر است باید از مخزن استیل با گرید ۳۰۴ در تمامی صنایعی که تجهیزات آن‌ها در معرض اسید های حیوانی و گیاهی، چربی‌ها و روغن ها قرار دارند استفاده شود.

ویژگی مخازن با ورق استیل ۳۱۶

از ورق استیل ۳۱۶ در شرایطی که مقاومت به خوردگی بالاتر از گرید ۳۰۴ نیاز است استفاده می‌شود. گرید ۳۱۶ نیز آستنیتی بوده و خاصیت غیرمغناطیسی دارد. همچنین قابل سخت شدن توسط عملیات حرارتی نیست. در این استیل میزان عنصر کربن حداکثر ۰٫۰۸ درصد بوده و نیکل دارای مقدار بالاتری در گرید ۳۱۶ نسبت به گرید ۳۰۴ است.

وجود عنصر مولیبدن بیشتر (حداکثر ۳%) در گرید ۳۱۶ باعث شده است که نسبت به استیل ۳۰۴ مقاومت بیشتری در برابر مواد خورنده شیمیایی، کلریدها و محلول‌ها داشته باشد. به همین دلیل استنلس استیل ۳۱۶ در محیط های در معرض محلول های هیپوکلریتی، اسید های فسفری، نمک های سدیم و کلسیم، محلول و اسید های سولفیدی کاربرد دارد.

انواع مخازن استیل

• استوانه ای
• مخروطی
•  کروی
• مخروطی
• مکعبی
• مخزن استیل با ترکیبی از تمامی اشکال هندسی
• موارد ساخت مخازن استیل

اصلی ترین اطلاعات مورد نیاز برای طراحی مخزن استیل شامل موارد زیر است که هر کدام تعدادی زیر مجموعه نیز دارند.

– حجم مورد نیاز

– نوع سیال: در این مرحله با توجه به نوع مواد جهت نگهداری یا پروسس، مشخص می‌شود کدام گرید از استیل مناسب است. بعنوان مثال برای سیلات بدون خوردگی، ورق استیل ۳۰۴ و در غیر اینصورت ورق استیل ۳۱۶ استفاده می‌گردد.

منفعل شدن در مخازن استیل

غیرفعال سازی با اجازه دادن به یک ماده پایه، فولاد ضد زنگ، در معرض هوا انجام می شود، جایی که اکسیدهای فلزی را روی سطح خود می سازد. برای تقویت تشکیل فیلم غیرفعال، فولاد ضد زنگ به یک عملیات شیمیایی معرفی می‌شود، جایی که با غوطه‌ور کردن آن در حمام‌های غیرفعال اسیدی اسید نیتریک، کاملاً تمیز می‌شود. آلاینده هایی مانند آهن اگزوژن یا ترکیبات آهن آزاد حذف می شوند تا از دخالت آنها در ایجاد لایه غیرفعال جلوگیری شود. پس از تمیز کردن با یک حمام اسیدی، فلز در حمامی از هیدروکسید سدیم خنثی می شود. رسوب زدایی همچنین سایر لایه های اکسیدی که توسط عملیات آسیاب در دمای بالا مانند شکل دهی گرم، جوشکاری و عملیات حرارتی تشکیل شده اند را حذف می کند.

نمرات فولاد ضد زنگ در مخازن

فولاد ضد زنگ دارای طیف بسیار گسترده ای از نمرات برای دست زدن به مواد شیمیایی خاص است. گریدهای مختلف دارای مقاومت در برابر خوردگی، استحکام، چقرمگی و عملکرد در دمای بالا و پایین هستند که برای مخزن استیل استفاده می گردند. در ساخت مخازن استنلس استیل از سه گرید به طور گسترده استفاده می شود. اینها 304/304L، 316/316L و دوبلکس هستند.